W drugiej połowie kwietnia konsorcjum spółek z Grupy Apator i Phoenix Systems zawarło umowę z Energą Operatorem na sprzedaż i dostawę 7000 sztuk zestawów Koncentratorowo-Bilansujących (ZKB). Urządzenia, będące fundamentem ekosystemu sieci inteligentnych (ang. Smart Grid) Energi Operatora, zostaną dostarczone do Gdańska, Kalisza, Koszalina, Olsztyna, Płocka i Torunia. W ramach konsorcjum, Apator SA i Apator Telemetria będą odpowiadać za produkcję i projektowanie urządzeń, a spółka Phoenix Systems z Grupy Atende za dostarczenie oprogramowania urządzenia, opartego o Phoenix-RTOS – otwartego, skalowalnego systemu operacyjnego dla Internetu Rzeczy.
To kolejny, duży krok w rozwoju sieci inteligentnych w Polsce, szczególnie istotny również wobec ostatnio znowelizowanego Prawa energetycznego, które zakłada m.in. stworzenie CSIRE, czyli centralnego systemu informacji rynku energii, oraz wprowadza harmonogram montażu inteligentnych liczników.
– Zakup Zestawów Koncentratorowo-Bilansujących to kolejny „kamień milowy” w implementacji inteligentnych sieci elektroenergetycznych w Enerdze Operatorze. Konsekwentnie kontynuujemy rozpoczęte w 2010 r. wdrażanie instalacji inteligentnego opomiarowania u odbiorców końcowych, równocześnie dbając o niezbędny rozwój technologiczny we wcześniej stosowanych rozwiązaniach. Wdrożenie to daje liczne korzyści dla samego odbiorcy, z których najważniejsze to możliwość rozliczenia energii na podstawie danych rzeczywistych o zużyciu, możliwość sprawdzenia ilości energii wprowadzonej do sieci przez prosumentów oraz tworzenie świadomego odbiorcy energii elektrycznej. Zmiany zachodzące w polskim prawie stawiają przed infrastrukturą metrologiczną nowe wyzwania oraz coraz wyższe wymagania. Jako Operator Systemu Dystrybucyjnego inwestujemy w nowe rozwiązania technologiczne, jakim jest m.in. użycie w komunikacji pomiędzy licznikami, a koncentratorami w technologii PRIME 1.4 o częstotliwości do 500 kHz. Dzięki temu rozwiązaniu zapewnimy łączność z urządzeniami obecnie użytkowanymi w Enerdze Operatorze oraz z przyszłymi rozwiązaniami oferowanymi na rynku światowym – mówi Ewa Sikora, dyrektor Pionu Usług Dystrybucyjnych Energi Operatora. – Cieszymy się również z tego, że w naszych postępowaniach przetargowych na zakup inteligentnej infrastruktury pomiarowej biorą udział polskie firmy. Dzięki temu możemy inicjować rozwój polskiej myśli technologicznej oraz kształcić kadrę inżynieryjną. Liczymy na dobrą współpracę z wykonawcą urządzeń komunikacyjnych jakimi są Zestawy Koncentratorowo-Bilansujące.
Nowy projekt bazuje na synergii doświadczeń spółek, które jako jedne z nielicznych całkowicie polskich firm od lat rozwijają systemy dla inteligentnej energetyki. Połączy on know-how spółek Grupy Apator w zakresie projektowania i produkcji urządzeń sieci inteligentnych z doświadczeniem spółki Phoenix Systems, w zakresie systemu operacyjnego dla urządzeń IoT oraz rozwoju stosów komunikacyjnych stosowanych w sieciach inteligentnych. Phoenix-RTOS wykorzystywany jest już w inteligentnych gazomierzach, licznikach energii oraz koncentratorach danych. Apator i Phoenix Systems pracują obecnie nad kolejnymi wspólnymi projektami m.in. innowacyjnym licznikiem smart, opartym na uniwersalnej i elastycznej technologii, która umożliwi stosowanie nowych funkcjonalności wprowadzanych poprzez aplikacje (jak w smartfonie).
ZKB to połączenie licznika bilansującego z koncentratorem danych, montowanego na stacjach średniego napięcia m.in. w celu zapewnienia obsługi komunikacji z inteligentnymi licznikami oraz dostarczenia informacji pomiarowych dotyczących parametrów jakości energii elektrycznej. Instalacja urządzeń wynika z decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki – pozyskiwane dane mają zostać wykorzystane na potrzeby przyszłej regulacji jakościowej. Dzięki instalacji urządzeń, klienci są zasilani z monitorowanych stacji średniego napięcia. ZKB jest ważnym elementem inteligentnych sieci.
– ZKB jest kluczowym elementem inteligentnej sieci, który umożliwia komunikację pomiędzy licznikami zdalnego odczytu pracującymi w oparciu o nowoczesne technologie PLC – wyjaśnia Artur Bratkowski, dyrektor ds. Aparatury i Systemów Pomiarowych Apator SA. – To rozwiązanie pełni rolę „lokalnego inteligentnego nadzorcy” w komunikacji licznikowej, działającego na poziomie stacji elektroenergetycznej Sn/nN. Jest też elementem niezbędnym dla komunikacji z pozostałą częścią infrastruktury AMI (np. systemem HES) – dodaje Artur Bratkowski. – Naszym celem jest zaoferowanie kompleksowego rozwiązania dla AMI, a ZKB jest kolejnym etapem budowania kompleksowej oferty Grupy Apator w zakresie smart meteringu.
Urządzenie ZKB zostanie opracowane od podstaw w Polsce w oparciu o autorską implementację standardu komunikacji po liniach energetycznych PRIME v.1.4, która jako pierwsza na świecie będzie wykorzystywać wszystkie dostępne kanały w paśmie FCC (0 – 0.5 MHz). Wykorzystanie wszystkich kanałów pozwoli na uzyskanie większej przepływności komunikacji, zwiększenie odporności na zakłócenia oraz umożliwi działanie kilku koncentratorów w obrębie pojedynczej stacji transformatorowej. Poprzednia generacja ZKB używała standardu PRIME v 1.3.6 w paśmie CENELEC A (0 – 100 kHz), a w sieci Energa Operator działa ponad 35 000 szt. tych urządzeń.
– Rozwijane wspólnie z Apatorem innowacyjne urządzenie ZKB stanowi kolejny, ważny element we wdrażaniu inteligentnego opomiarowania w Polsce – powiedział Paweł Pisarczyk, prezes Phoenix Systems. Wierzę, że użycie szerokiego pasma tj. wszystkich kanałów komunikacyjnych PRIME 1.4 pozwoli na odczyt danych z liczników energii w czasie rzeczywistym, co stanowi warunek konieczny dla rozwoju energetyki przyszłości, opartej o społeczności energetyczne. Cieszę się, że nasz otwarty system operacyjny Phoenix-RTOS jest coraz częściej wybierany jako podstawa dla nowoczesnych urządzeń pomiarowych, które są już urządzeniami Internetu Rzeczy.
Nowe Prawo energetyczne przewiduje m.in. harmonogram montażu przez operatorów systemu dystrybucyjnego (OSD) energii elektrycznej liczników zdalnego odczytu – tzw. inteligentnych. Do końca 2023 r. ma je mieć co najmniej 15 proc. odbiorców danego OSD, dwa lata później – 35 proc., na koniec 2027 r. wskaźnik ten ma wynosić co najmniej 65 proc., a do końca 2028 r. – co najmniej 80 proc. Dane z liczników o pobranej z sieci i oddanej do niej energii będą sumowane w okresach 15 min. Gromadzone będą też dane o mocy, parametrach jakościowych i inne, których zbieranie będą przewidywać odrębne przepisy.